Khmerų raštas
|
Šiam straipsniui ar jo daliai trūksta išnašų į patikimus šaltinius. Jūs galite padėti Vikipedijai pridėdami tinkamas išnašas su šaltiniais. |
| Khmerų raštas | |
|---|---|
| |
| Tipas | abugida |
| Naudojamas kalbose | khmerų |
| Rašymo kryptis | iš kairės į dešinę |
| Laikotarpis | VII a. - dabar. |
| ISO 15924 | khmr |
| Kilmė | brahmi raštas palavų raštas khmerų raštas |
| Dukterinės sistemos | tajų raštas, lao raštas |
Khmerų raštas (khm. អក្ខរក្រមខេមរភាសា âkkhârâkrâm khémârâ phéasa) – khmerų kalbai naudojamas raštas. Iš senovės khmerų rašto kilo tajų raštas ir lao raštas.
Istorija
[redaguoti | redaguoti vikitekstą]Priebalsiai
[redaguoti | redaguoti vikitekstą]| Priebalsiai | Transkripcija | IPA | |
|---|---|---|---|
| ក | ្ក | kâ | kɑ |
| ខ | ្ខ | khâ | kʰɑ |
| គ | ្គ | kô | kɔ |
| ឃ | ្ឃ | khô | kʰɔ |
| ង | ្ង | ngô | ŋɔ |
| ច | ្ច | châ | cɑ |
| ឆ | ្ឆ | chhâ | cʰɑ |
| ជ | ្ជ | chô | cɔ |
| ឈ | ្ឈ | chhô | cʰɔ |
| ញ | ្ញ | nhô | ɲɔ |
| ដ | ្ដ | dâ | ɗɑ |
| ឋ | ្ឋ | thâ | tʰɑ |
| ឌ | ្ឌ | dô | ɗɔ |
| ឍ | ្ឍ | thô | tʰɔ |
| ណ | ្ណ | nâ | nɑ |
| ត | ្ត | tâ | tɑ |
| ថ | ្ថ | thâ | tʰɑ |
| ទ | ្ទ | tô | tɔ |
| ធ | ្ធ | thô | tʰɔ |
| ន | ្ន | nô | nɔ |
| ប | ្ប | bâ | ɓɑ |
| ផ | ្ផ | phâ | pʰɑ |
| ព | ្ព | pô | pɔ |
| ភ | ្ភ | phô | pʰɔ |
| ម | ្ម | mô | mɔ |
| យ | ្យ | yô | jɔ |
| រ | ្រ | rô | rɔ |
| ល | ្ល | lô | lɔ |
| វ | ្វ | vô | vɔ |
| ឝ | ្ឝ | shâ | - |
| ឞ | ្ឞ | ssô | - |
| ស | ្ស | sâ | sɑ |
| ហ | ្ហ | hâ | hɑ |
| ឡ | ្ឡ* | lâ | lɑ |
| អ | ្អ | 'â | ʔɑ |
Balsai
[redaguoti | redaguoti vikitekstą]Priklausomieji balsai
[redaguoti | redaguoti vikitekstą]Yra 16 priklausomiųjų balsų (ស្រៈនិស្ស័យ srăk nissăy arba ស្រៈផ្សំ srăk phsâm) simbolių, kurių tarimas priklauso nuo priebalsio raidės, kuria balsas naudojamas.
| Priklausomieji balsai |
Transkripcija | IPA | ||
|---|---|---|---|---|
| 1-asis registras |
2-asis registras |
1-asis registras |
2-asis registras | |
| អ | â | ô | ɑ | ɔ |
| អា | a | éa | aː | iːə |
| អិ | ĕ | ĭ | e | ɨ |
| អី | ei | i | əj | iː |
| អឹ | œ̆ | ə | ɨ | |
| អឺ | œ | əːɨ | ɨː | |
| អុ | ŏ | ŭ | o | u |
| អូ | o | u | oːu | uː |
| អួ | uŏ | uːə | ||
| អើ | aeu | eu | aːə | əː |
| អឿ | eua | ɨːə | ||
| អៀ | iĕ | iːə | ||
| អេ | é | eːi | eː | |
| អែ | ê | aːe | ɛː | |
| អៃ | ai | ey | aj | ɨj |
| អោ | aô | oŭ | aːo | oː |
| អៅ | au | ŏu | aw | ɨw |
| Priklausomieji balsai diakritiniais ženklais |
Transkripcija | IPA | ||
|---|---|---|---|---|
| 1-asis registras |
2-asis registras |
1-asis registras |
2-asis registras | |
| អុំ | om | ŭm | om | um |
| អំ | âm | um | ɑm | um |
| អាំ | ăm | ŏâm | am | oəm |
| អះ | ăh | eăh | aʰ | eəʰ |
| អុះ | ŏh | uh | oʰ | uʰ |
| អេះ | éh | eiʰ | eʰ | |
| អោះ | aŏh | uŏh | ɑʰ | ʊəʰ |
Nepriklausomieji balsai
[redaguoti | redaguoti vikitekstą]Nepriklausomieji balsai (ស្រៈពេញតួ srăk penhtuŏ "pilnieji balsai").
| Nepriklausomieji balsai |
Transkripcija | IPA |
|---|---|---|
| ឣ | â | ʔɑʔ |
| ឤ | a | ʔa |
| ឥ | ĕ | ʔe |
| ឦ | ei | ʔəj |
| ឧ | ŏ | ʔo |
| ឨ | ||
| ឩ | ŭ | ʔu |
| ឪ | ŏu | ʔɨw |
| ឫ | rœ̆ | ʔrɨ |
| ឬ | rœ | ʔrɨː |
| ឭ | lœ̆ | ʔlɨ |
| ឮ | lœ | ʔlɨː |
| ឯ | é | ʔeː |
| ឰ | ai | ʔaj |
| ឱ, ឲ | aô | ʔaːo |
| ឳ | âu | ʔaw |
Diakritiniai ženklai
[redaguoti | redaguoti vikitekstą]Unikodo simboliai
[redaguoti | redaguoti vikitekstą]| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | ||
| 1780 | ក | ខ | គ | ឃ | ង | ច | ឆ | ជ | ឈ | ញ | ដ | ឋ | ឌ | ឍ | ណ | ត | |
| 1790 | ថ | ទ | ធ | ន | ប | ផ | ព | ភ | ម | យ | រ | ល | វ | ឝ | ឞ | ស | |
| 17A0 | ហ | ឡ | អ | ឣ | ឤ | ឥ | ឦ | ឧ | ឨ | ឩ | ឪ | ឫ | ឬ | ឭ | ឮ | ឯ | |
| 17B0 | ឰ | ឱ | ឲ | ឳ | ឴ | ឵ | ា | ិ | ី | ឹ | ឺ | ុ | ូ | ួ | ើ | ឿ | |
| 17C0 | ៀ | េ | ែ | ៃ | ោ | ៅ | ំ | ះ | ៈ | ៉ | ៊ | ់ | ៌ | ៍ | ៎ | ៏ | |
| 17D0 | ័ | ៑ | ្ | ៓ | ។ | ៕ | ៖ | ៗ | ៘ | ៙ | ៚ | ៛ | ៜ | ៝ | | | |
| 17E0 | ០ | ១ | ២ | ៣ | ៤ | ៥ | ៦ | ៧ | ៨ | ៩ | | | | | | | |
| 17F0 | ៰ | ៱ | ៲ | ៳ | ៴ | ៵ | ៶ | ៷ | ៸ | ៹ | | | | | | |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||