Ahududu
Rubus idaeus | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||||
Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] (Avrupa) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||
Rubus idaeus L 1753 | |||||||||||||||||
Sinonimler | |||||||||||||||||
|
Rubus idaeus veya Ahududu veya da Frambuaz, Rubus cinsine bağlı, Avrupa ve Asya'nın kuzeyine özgü meyve veren bir bitki türüdür.[2][3]
Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Rubus idaeus genel olarak çok yıllık, köklü ve çalı formundadır. İlk yılında kök sürgünler, 5-7 yaprakcıklı 1,5-2,5 m (4 ft 11 in-8 ft 2 in) boyuna erişmek için uzumaya başlar ve genelde çiçeksizdir. İkinci yılında kökler uzamayı bırakır ve 3-5 yaprakcıklı yan dallar çıkarmaya başlar. Çiçeklenmeye başladığında çiçeklerin her biri yaklaşık 1 cm (0,39 in) çapında ve beş beyaz yapraklıdır. Meyvesi kırmızı, tatlı ve yenilebilir.[4][5][6][7]
Sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Türün adı olan idaeus, eski Yunanlıların aşina olduğu Türkiye'nin kuzeybatısında bulunan Kaz Dağı'nda (İda) bulunmasından gelir.[6]
Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]
Rubus idaeus türüne bağlı alttürler (2024):
- Rubus idaeus idaeus
- Rubus idaeus strigosus
- Rubus idaeus albus
- Rubus idaeus anomalus
- Rubus idaeus biflorus
- Rubus idaeus borealisinensis
- Rubus idaeus glabratus
- Rubus idaeus laevis
- Rubus idaeus maritimus
- Rubus idaeus marmoratus
- Rubus idaeus maximowiczii
- Rubus idaeus shikokianus
- Rubus idaeus sterilis
- Rubus idaeus succineus
Dağılım ve habitat[değiştir | kaynağı değiştir]
Yabani bir bitki olan Rubus idaeus tipik olarak ormanlarda, ağaç gölgelerinde veya açıklık alanlarda yetişir. Avrupa'nın güneyi ve Orta Asya'da yüksek rakımlı alanlarda dağılım gösterir.[5][6]
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
Ahududu (kızıl) - suluboya, 1892
-
Ahududu (siyah) - suluboya, 1893
-
Ahududu ve yabanarısı
-
Kızıl, mor, siyah ve albino ahududu
-
Rubus occidentalis - yaprağın alt yüzü gümüş beyazdır
-
Böğürtlen - yaprağın alt yüzü yeşildir
-
5 yapraklı yabani kızıl ahududu
-
Yabani mor ahududu
-
Yabani albino ahududu
-
Mor çiçekli ahududu
-
İlk yılda ahududu fideleri meyve vermez
-
Farklı büyüklükte ahududu yaprakları
-
Ahududu meyveleri
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ahududu hakkında bilgiler (İngilizce)
- "Raspberry". Encyclopædia Britannica. 22 (11. bas.). 1911.
- "Rubus idaeus". Plants for a Future.
- "Rubus sachalinensis". Plants for a Future.
- Wikimedia Commons'ta Ahududu ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
- Vikitür'de Ahududu ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Rubus idaeus". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi.
- ^ "GBIF". 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "PaleoBioDB". 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.
- ^ "Rubus idaeus". Flora of NW Europe. 6 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Blamey, M.; Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2..
- ^ a b c Huxley, A., (Ed.) (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan. ISBN 0-333-47494-5..
- ^ "eFloras". 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024.