Więzień polityczny

Więzień polityczny ery ZSRR (Aleksandr Sołżenicyn)

Więzień polityczny – osoba umieszczana w zakładzie karnym lub areszcie domowym ze względu na swoje przekonania polityczne lub poglądy. Często jest to związane z krytyką władzy, a czasem walkami w obrębie jednej partii politycznej. Czasami pojęcie jest utożsamiane z więźniem sumienia. Zwykle w takich przypadkach dowody są fabrykowane. Często więźniowie polityczni po uwolnieniu, jak na przykład Aleksandr Sołżenicyn publikują wspomnienia (w tym wypadku Archipelag GUŁag).

Przykłady represji

• psychiatria represyjna w ZSRR
• Nacht und Nebel w III Rzeszy
• Więżenie rodzin o poglądach antyrządowych w Korei Północnej
• internowanie w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

W Polsce

Więźniowie polityczni w Polsce i na ziemiach polskich (pod administracją innych państw) istnieli przez większą część XIX i XX wieku.

Istotni historycznie więźniowie polityczni

• Mahatma Gandhi (ur. 2 października 1869, zm. 30 stycznia 1948) – indyjski działacz niepodległościowy i pacyfistyczny, kilkukrotnie więziony
• Kim Dae-jung (ur. 3 grudnia 1925, zm. 18 sierpnia 2009) – polityk południowokoreański, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 2000, uprowadzony przez służby specjalne od 1976 do 1979, od 1980 do 1985 na emigracji w USA, od 1998 do 2003 prezydent kraju
• Nelson Mandela (ur. 18 lipca 1918, zm. 5 grudnia 2013) – czarnoskóry polityk południowoafrykański, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1993, lider ANC i prezydent kraju w latach 1994–1999, aresztowany w 1956 i ponownie w latach 1962–1990
• Zhang Xueliang (ur. 3 czerwca 1898, 1900 lub 1901, zm. 14 października 2001) – chiński polityk, przywódca Mandżurii, aresztowany za tzw. incydent Xi’an, czyli porwanie Czang Kaj-szeka w 1936
• Aleksandr Sołżenicyn (ur. 11 grudnia 1918, zm. 3 sierpnia 2008) – rosyjski pisarz, autor Archipelagu GUŁag, laureat Literackiej Nagrody Nobla w 1970, aresztowany i zesłany do gułagu za krytykę Józefa Stalina
• Zulfikar Ali Bhutto (ur. 5 stycznia 1928, zm. 4 kwietnia 1979) i jego córka Benazir Bhutto (ur. 21 czerwca 1953, zm. 27 grudnia 2007) – pakistańscy politycy, za prezydentury Muhammada Zia ul-Haqa skazani na karę 2,5 roku więzienia, Zulfikar Ali Bhutto po kilku latach został ponownie schwytany i powieszony
• Robert George Sands (ur. 9 marca 1954, zm. 5 maja 1981) – irlandzki polityk, lider IRA, aresztowany jako kryminalista, zmarł w więzieniu w Maze, gdzie prowadził strajk głodowy przeciwko jego zatrzymaniu

Zobacz też

• jeniec wojenny
• prawa człowieka
• dysydent
• Amnesty International
• Helsińska Fundacja Praw Człowieka
• Human Rights Watch
• więzień sumienia

Bibliografia

• Stuart Christie: Granny Made Me An Anarchist: General Franco, The Angry Brigade and Me., 2004

Linki zewnętrzne

• Amnesty International
• Związek Więźniów – organizacja rosyjskich więźniów politycznych
• Jericho Movement – Lista więźniów politycznych w USA. thejerichomovement.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-02)].