Bihar (India)

Koordenatuak: 25°N 85°E / 25°N 85°E / 25; 85
Wikipedia, Entziklopedia askea
Bihar» orritik birbideratua)
Bihar
 India
Administrazioa
Izen ofizialaबिहार
بہار
Herrialdea India
ISO 3166-2IN-BR
HiriburuaPatna
Chief Minister of Bihar (en) ItzuliNitish Kumar (en) Itzuli
Zatiketa
Geografia
Koordenatuak25°N 85°E / 25°N 85°E / 25; 85
Azalera99,200 km²
MugakideakJharkhand, Mendebaldeko Bengala, Uttar Pradesh, Ekialdeko eskualdea eta Erdialdeko eskualdea
Demografia
Biztanleria103.804.637 (2011)
0 (2011)
alt_left 49.821.295 (%48) (%52,3) 54.278.157 alt_right
landa eremua
Landa eremua
 11.758.016 (%11.3)92.341.436 (%89) 
hiriak
Hiriak
alfabetatuak
alfabetatuak
 52.504.553 (%50.6)51.594.899 (%49.7) 
analfabetoak
analfabetoak
Dentsitatea880 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremuaUTC+05:30
MatrikulaBR
www.gov.bih.nic.in

Bihar (hindiz: बिहार, urduz: بہار‎ bɪhaːr) India ekialdeko estatua da.

Geografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bihar ekialdean Mendebaldeko Bengala, mendebaldean Uttar Pradesh , iparraldean Nepal eta hegoaldean Jharkhand ditu mugakideak. Biharko ordokia Ganges ibaiak bitan zatituta dago, estatua mendebaldetik ekialdera zeharkatzen duena. Biharrek 6.764,14 km² baso-azalera du, hau da bere azalera osoaren %7,1a[1].

Gangesek ez ezik, Gandak eta Koshi bere iparraldeko ibaiadarrek ere zeharkatua da, Himalaia nepaldarrean dagoen Katmandu haranean jaioak.

Historia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Bihar "Magadha" izena zuen antzinean. Magadha bi ohituraren iturria izan zen: jainismoa eta budismoa. Indiar inperiorik handiena, Maurya Inperioa, Magadhan ere sortua izan zen k. a. 325ean, hiriburua Patliputra (egungo Patna) izanik. Batzuen ustez, mauryar enperadorea zen Ashoka, Patliputran jaioa, inoizko Indiako enperadorerik boteretsuena izan zen.

Barrutiak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Estatuko mapa

Bihar 9 dibisiotan eta 38 barrutitan banatuta dago administratiboki.

Dibisioak honako hauek ziren:

  • Patna
  • Tirhut
  • Saran
  • Darbhanga
  • Kosi
  • Purnia
  • Bhagalpur
  • Munger
  • Magadh

Barrutiak, berriz, hauek:

Dibisioa Hriburua Barrutia
Bhagalpur Bhagalpur Banka, Bhagalpur
Darbhanga Darbhanga Begusarai, Darbhanga, Madhubani, Samastipur
Kosi Saharsa Madhepura, Saharsa, Supaul
Magadh Gaya Arwal, Aurangabad, Gaya, Jehanabad, Nawada
Munger Munger Jamui, Khagaria, Munger, Lakhisarai, Sheikhpura
Patna Patna Bhojpur, Buxar, Kaimur, Patna, Rohtas, Nalanda
Purnia Purnea Araria, Katihar, Kishanganj, Purnia
Saran Chapra Gopalganj, Saran, Siwan
Tirhut Muzaffarpur Ekialdeko Champaran, Mendebaldeko Champaran, Muzaffarpur, Sheohar, Sitamarhi, Vaishali

Demografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Hona hemen irakurtzen eta idazten dakitenen datuak:

Alfabetatuak (1951~2001)[2]
Urtea Guztira Gizonak Emakumeak
1951 13,49 22,68 4,22
1961 21,95 35,85 8,11
1971 23,17 35,86 9,86
1981 32,32 47,11 16,61
1991 37,49 51,37 21,99
2001 47,53 60,32 33,57

Hindi eta Urdu hizkuntza ofizialak badira ere, gehienek Bihari hizkuntzetako bat menperatzen dute: Bhojpuri, Magadhi, Maithili edo Angika. Hona hemen estatuko hiztunen datuak:

Biharko hizkuntzak[3]
Hizkuntza Familia-hizkuntza Hiztunak (%)
Hindi Indo-ariarra % 73,12
Bhojpuri Indo-ariarra % 15
Magahi Indo-ariarra % 14
Maithili Indo-ariarra % 14,27
Bajjika Indo-ariarra
Urdu Indo-ariarra % 11,41
Bengalera Indo-ariarra % 0,53
Santali Austroasiarra % 0,47

Galeria[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Gobernua

Besteak